Η συνάντηση του Διονύση Σαββόπουλου,
με τον Θανάση Τσιπινάκη
και την ορχήστρα νυκτών της Πάτρας
Στην ιστορία της σύγχρονης ελληνικής μουσικής, λίγες προσωπικότητες συνδέθηκαν τόσο στενά με μια πόλη όσο ο Θανάσης Τσιπινάκης με την Πάτρα. Μαέστρος, παιδαγωγός και οραματιστής, υπήρξε ο άνθρωπος που ίδρυσε και ανέδειξε την Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων του Δήμου Πατρέων, ένα από τα πλέον αναγνωρισμένα μουσικά σύνολα του είδους στην Ελλάδα.
Ο Θανάσης Τσιπινάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πάτρα. Σπούδασε βιολί στην τάξη του Μιλτιάδη Παπανικολάου και συνέχισε τις σπουδές του στη θεωρία, αρμονία, αντίστιξη και ενοργάνωση με τον Δημήτρη Μπαζό. Παράλληλα, ασχολήθηκε με την κιθάρα και παρακολούθησε σεμινάρια διεύθυνσης χορωδίας και ορχήστρας, καλλιεργώντας μια σφαιρική μουσική παιδεία. Από τα πρώτα του βήματα, ξεχώρισε για την αφοσίωσή του στη μουσική δωματίου και στα νυκτά έγχορδα, δηλαδή στα όργανα που «γεννούν ήχο με την αφή» — μαντολίνο, μαντόλα, κιθάρα, μπάσο. Σ’ αυτά διέβλεπε έναν ελληνικό ήχο με ευρωπαϊκή καλλιέργεια, μια δυνατότητα σύνδεσης της παράδοσης με τη λόγια μουσική. Το 1985 ίδρυσε την Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων του Δήμου Πατρέων, ένα σχήμα που έμελλε να γίνει σημείο αναφοράς για τη μουσική ζωή της πόλης. Η ορχήστρα αποτέλεσε πρότυπο σύνολο για τον τρόπο που ανέδειξε τα νυκτά όργανα σε συμφωνικό πλαίσιο, αναδεικνύοντας ρεπερτόριο από την κλασική και μπαρόκ μουσική έως τον ελληνικό λόγιο και έντεχνο ήχο.
Αντί να ακολουθήσει την ασφαλή οδό της κλασικής εκτέλεσης, ο Τσιπινάκης οραματίστηκε μια ορχήστρα που θα γεφύρωνε την ευρωπαϊκή μουσική παράδοση με τον ελληνικό ήχο. Υπό τη διεύθυνση του Τσιπινάκη, η ορχήστρα συνεργάστηκε με σημαντικούς συνθέτες και ερμηνευτές, πραγματοποίησε συναυλίες σε όλη την Ελλάδα — από την Πάτρα και την Αθήνα έως το Μέγαρο Μουσικής — και εκπροσώπησε τη χώρα στο εξωτερικό, προβάλλοντας ένα διαφορετικό πρόσωπο της ελληνικής μουσικής παιδείας.
Ο Τσιπινάκης δεν υπήρξε μόνο μαέστρος αλλά και δάσκαλος με βαθιά ανθρωπιά. Ενέπνευσε γενιές μουσικών, μαθητών των ωδείων της Πάτρας, καλλιεργώντας τη μουσική πειθαρχία χωρίς να χάνει ποτέ τη χαρά του ήχου. Όσοι τον γνώρισαν μιλούν για έναν άνθρωπο χαμηλών τόνων, απαιτητικό αλλά δίκαιο, που έβλεπε τη μουσική ως συλλογική εμπειρία, όχι ως επίδειξη δεξιοτεχνίας.
Ο Θανάσης Τσιπινάκης έφυγε πρόωρα από τη ζωή, στα 55 του χρόνια, ύστερα από σύντομη μάχη με την ασθένεια. Η απώλειά του άφησε ένα μεγάλο κενό στην πολιτιστική ζωή της Πάτρας — όμως το έργο του συνέχισε να αντηχεί μέσα από την ορχήστρα που ο ίδιος ίδρυσε.
Σήμερα, η Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων «Θανάσης Τσιπινάκης» φέρει το όνομά του και συνεχίζει να δρα δυναμικά υπό νέους καλλιτεχνικούς διευθυντές. Το 2025, η Πάτρα γιόρτασε 40 χρόνια από την ίδρυσή της, σε μια μεγάλη συναυλία-αφιέρωμα που τίμησε και τον ίδιο τον μαέστρο, αλλά και την πνευματική του παρακαταθήκη. Μετά τον θάνατό του, το πόντιουμ της ορχήστρας ανέλαβε ο μαέστρος και κιθαριστής Κώστας Κωνσταντάτος, στενός συνεργάτης του Τσιπινάκη και γνώστης της φιλοσοφίας του συνόλου. Ο Κωνσταντάτος κράτησε τον αρχικό πυρήνα μουσικών και συνέχισε το έργο του με συναυλίες που τίμησαν τη λόγια ελληνική μουσική και τις νέες συνθέσεις για νυκτά έγχορδα.
Το 2025, με αφορμή τα 40 χρόνια από την ίδρυσή της, η Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων «Θανάσης Τσιπινάκης» παρουσίασε μια επετειακή συναυλία-αφιέρωμα στο Δημοτικό Θέατρο «Απόλλων», με τη συμμετοχή του Κώστα Λειβαδά, γιορτάζοντας παράλληλα 30 χρόνια δημιουργικής του πορείας. Ήταν μια βραδιά συγκίνησης, όπου το κοινό τίμησε όχι μόνο την ιστορία της ορχήστρας, αλλά και τον άνθρωπο που την οραματίστηκε.
Από τις πιο όμορφες και ιδιαίτερες στιγμές της πορείας του Θανάση Τσιπινάκη υπήρξε η συνεργασία του με τον Διονύση Σαββόπουλο, έναν δημιουργό που συνδυάζει τη λαϊκή παράδοση με τη λόγια ευαισθησία — ακριβώς όπως και ο ίδιος ο μαέστρος.
Στις συναυλίες τους, η Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων Δήμου Πατρέων έντυσε με τον δικό της χαρακτηριστικό ήχο τραγούδια όπως
«Η Συννεφούλα», «Η Δημοσθένους Λέξις», «Ας κρατήσουν οι χοροί», «Μη μιλάς άλλο γι’ αγάπη» – γνωστά έργα του Σαββόπουλου που απέκτησαν μια νέα, λυρική διάσταση μέσα από τις ενορχηστρώσεις για μαντολίνα, μαντόλες και κιθάρες.
Οι ζωντανές ηχογραφήσεις αυτών των εμφανίσεων — που είναι διαθέσιμες και στο YouTube — αποτυπώνουν με καθαρότητα τον τρόπο που ο Τσιπινάκης αντιμετώπιζε τη μουσική: με σεβασμό στην απλότητα, αίσθηση ρυθμού και μια σχεδόν ποιητική τρυφερότητα στη διεύθυνση. Ο Σαββόπουλος είχε μιλήσει με θερμά λόγια για την ορχήστρα, χαρακτηρίζοντάς την «ένα από τα πιο φωτεινά μουσικά σύνολα της ελληνικής περιφέρειας».
Οι ηχογραφήσεις αυτές, γεμάτες αρμονία και συγκίνηση, αποτελούν σήμερα ζωντανή μαρτυρία της τέχνης του Θανάση Τσιπινάκη: δείχνουν πώς μια ορχήστρα δημοτική μπορεί να σταθεί ισάξια με τα μεγάλα μουσικά σχήματα, υπηρετώντας πάντα την ουσία του ελληνικού τραγουδιού.
Τις όμορφες ενορχηστρώσεις υπογράφει η Βάσω Δημητρίου που την βλέπυμε στα βίντεο να παίζει ηλεκτρική κιθάρα. Το συνολικό αποτέλεσμα είναι μοναδικό, ξεχειλίζει μουσικότητα και μπορούμε να πουμε ότι είναι υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου. Ευτυχώς διασώθηκε μεσα από αυτά τα βίντεο!
Στο play list που ακολουθεί τα 13 τραγούδια της συνεργασίας με τον Σαββόπουλο με πολύ όμορφο ήχο, που βρέθηκαν στον λογαριασμό της ορχήστρας νυκτών στο youtube, όπου μπορείτε να αναζητήσετε κι άλλα πολλά ενδιαφέροντα ηχογραφήματα
